Kto może skorzystać z terapii?

Biofeedback jest nowoczesną terapią poprawiającą codzienne funkcjonowanie, koncentrację, uwagę, pamięć i kreatywność. Wykorzystywany jest w psychologii i psychiatrii – samodzielnie lub razem z innymi metodami.

Korzystają z niego zarówno osoby zdrowe jak i zmagające się z różnego rodzaju zaburzeniami:

ADHD
Dysgrafią
Dysleksją
Autyzmem
Agresją
Nerwicami
Schizofrenią

Anoreksją
Depresją
Stanami lękowymi
Problemami ze snem
Padaczką
Choroba Parkinsona
Po urazach głowy

Fale mózgowe

Fale mózgowe są cyklami aktywności bioelektrycznej mózgu, które rejestruje się za pomocą aparatury elektroencefalograficznej (EEG). Wyróżniamy zakresy fal mózgowych o różnych częstotliwościach: Delta (0,5–4 Hz), Theta (4–8 Hz), Alpha (8–12 Hz), Beta (>12 Hz), SMR (12–15 Hz), Beta1 (15–18 Hz), Beta2 (18 Hz) oraz Gamma (40 Hz i powyżej). Zapis ich rytmu pozwala wykazać aktywność kory mózgowej i wykonywanie przez mózg określonych czynności – zarówno spontanicznych jak i prowokowanych.

Każda półkula koduje w odmienny sposób: lewa odpowiada za myślenie logiczne, analityczne i procesy werbalne, a prawa za myślenie syntetyczne i wyobraźnię przestrzenną. Prawidłowa synchronizacja międzypółkulowa wykazywana jest przez wytwarzane jednocześnie fale o zbliżonym natężeniu. Zakresy zbyt niskie lub zbyt wysokie sygnalizują zaburzenia i niewłaściwe funkcjonowanie mózgu.

Terapia EEG biofeedback

Biofeedback jest metodą neuroterapii instrumentalnej opartej na biologicznym sprzężeniu zwrotnym. Wykorzystuje neuroplastyczność mózgu – czyli stałą zdolność do tworzenia nowych połączeń synaptycznych – oraz możliwości trenowania wytwarzanych fal.

W trakcie ćwiczeń bezpośrednio oddziałuje na wzorzec czynności bioelektrycznej, generując stan świadomości odpowiedzialny za konkretne zachowanie. Wpływa na tworzenie fal o szerokim zakresie częstotliwości, które odzwierciedlają koncentrację uwagi, stan relaksacji, poziom stresu czy lęk i pozwala kontrolować emocje.

ADHD

Z nadpobudliwością psychoruchową (ADHD) wiążą się dodatkowe dysfunkcje: zaburzenia pamięci i koncentracji, dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia, rozchwiana sfera emocjonalna, niska wytrzymałość poznawcza. Nie sprzyjają one osiąganiu dobrych wyników w szkole, rodzą frustracje, zniechęcają do pracy i osłabiają wiarę we własne możliwości.

Biofeedback jest bardzo skuteczną metodą w przypadku zaburzeń napadowych i zespołu zaburzeń uwagi. Badania nad zastosowaniem neurofeedbacku u dzieci z ADHD sięgają już lat 70. ubiegłego wieku. Wykazały, że wielu pacjentów, w porównaniu z grupą kontrolną osób bez jakichkolwiek zaburzeń, wykazuje zwiększoną ilość fal theta i zmniejszoną ilość fal beta. Trening pozwala redukować te różnice, poprawia sprawność intelektualną, zwiększa kontrolę emocji oraz wpływa na ograniczenie napadów agresji i wybuchów złości.

Leczenie lęku i zaburzeń snu

Bezsenność często dotyka osoby starsze, zmagające się z różnego rodzaju problemami psychicznymi, przepracowaniem i długotrwałym stresem. Zaburzona harmonia między snem a czuwaniem sprawia, że mózg nie jest w stanie odpocząć. Pojawiają się trudności z koncentracją i koordynacją ruchową, obniża się nastrój. Tabletki nasenne to jedynie środek zaradczy, działający do momentu, aż organizm przyzwyczai się do farmaceutyków.

Rozpoczęcie treningu EEG biofeedback jest szansą, aby przywrócić właściwą organizację pracy mózgu – poczuć się lepiej i zapewnić sobie efektywny sen. Sesje uczą, jak się relaksować, maksymalnie wykorzystywać siły w ciągu dnia i regenerować się w nocy. Rezultaty mogą być odczuwane już po kilku sesjach.

Zwiększenie możliwości sportowców

Jako pierwsi z treningu biofeedback korzystali amerykańscy astronauci w NASA. Świetne rezultaty zauważono również w przypadku wyczynowych sportowców, dlatego od kilkunastu lat metoda regularnie stosowana jest przez piłkarzy największych klubów, skoczków narciarskich czy lekkoatletów.

Zawodnikom mierzone i analizowane są jednocześnie różne parametry: tętno, napięcie mięśniowe, temperaturę ciała, częstotliwość fal mózgowych. Dzięki czemu można obserwować, jak myśli sportowca wpływają na to, co się dzieje w jego organizmie i modyfikować je, by uzyskać pożądany efekt.

Zastosowanie w szkolnictwie

Problemy z zapamiętywaniem i skupieniem uwagi wśród uczniów stają się syndromem naszych czasów. Ilość informacji i bodźców, jakimi bombardowany jest młody umysł, mocno go przeciążają. Biofeedback umożliwia zwiększenie efektywności pracy mózgu, uwrażliwienie na szczegóły, wzmocnienie koncentracji. W rezultacie dzieci i młodzież potrafią lepiej radzić sobie w trudnych sytuacjach, kształtują pozytywne myślenie i szybciej przyswajają wiedzę.

Rozwój zawodowy

Praca zawodowa, w której występują okresy wzmożonej aktywności intelektualnej lub wysiłku fizycznego, może prowadzić do przemęczenia, spadku motywacji czy nawet wypalenia. Stres potęgowany jest przez presję czasu, natężenie zadań i dynamikę relacji ze współpracownikami. Bardzo skutecznym rozwiązaniem jest tu biofeedback, coraz częściej stosowany przez kadrę zarządzająca, małych przedsiębiorców czy osoby zatrudnione w korporacjach.

Terapia sprawdza się nie tylko w walce ze stresem, ale także w rozwoju kariery. Biofeedback poprawia kondycję psychiczną i intelektualną, zwiększa motywację i zaangażowanie. Dzięki temu wpływa na poczucie sprawczości, pewność siebie i pomaga osiągać wyznaczane cele.

Pierwsze spotkanie

Pierwsze spotkanie pozwala na poznanie potrzeb klienta i opracowanie indywidualnego planu treningowego EEG biofeedback. Rozpoczynamy je szczegółowym wywiadem dotyczącym stanu zdrowia, nawyków, doświadczanych trudności i sposobów radzenia sobie z nimi. Następnie – po podłączeniu aparatury – przeprowadzana jest diagnoza wstępna i ćwiczenia wprowadzające, pozwalające określić czas i częstotliwość terapii. To okazja do praktycznego poznania metody oraz przestrzeń do zadawania pytań.

Jak wygląda trening?

Osoba poddana terapii EEG biofeedback siada na fotelu przed monitorem. Do uszu i głowy podłączane są elektrody – czujniki rejestrujące fale mózgowe. Na ekranie wyświetlana jest prosta gra, którą w ruch wprawia się nie za pomocą myszki czy klawiatury, ale siłą własnego umysłu. Terapeuta na swoim monitorze śledzi zapis fal oraz proces uczenia się kontrolowania emocji.

Koncentrując się na animacji klient podejmuje wysiłek, aby w konkretny sposób przesunąć określony obiekt i tym samym uzyskać pozytywną informację zwrotną na ekranie. Jest ona otrzymywana automatycznie za każdym razem, kiedy fale mózgowe znajdą się w ustalonym przez terapeutę zakresie. To warunkowanie zwrotne uczy samodzielnej regulacji, dzięki której osiągany jest stan aktywności mózgu zbliżony do optymalnego – czyli takiego, gdy fale mózgowe różnych częstotliwości pozostają w zakresach właściwych dla zdrowego i zrelaksowanego człowieka.

Proces terapii

Program terapii zawsze ustalany jest indywidualnie. Można wyróżnić terapie:

Krótkoterminowe (15-30 spotkań) – dla osób zdrowych w celu poprawienia funkcji poznawczych np. pamięci, koncentracji i uwagi przed egzaminem lub ważnym wystąpieniem.
Średnioterminowe (20-60 spotkań) – dla osób z zaburzeniami uwagi, ADHD, dysleksją, zaburzeniami emocjonalnymi.
Długoterminowe (powyżej 60 spotkań) – w przypadku porażenia mózgowego, epilepsji, afazji, autyzmu, niepełnosprawności intelektualnej.

Jedna sesja trwa ok. 50 minut. Spotkania powinny odbywać się minimum raz w tygodniu, a optymalnie 2-3 razy w tygodniu. Możliwe są także sesje codzienne np. w przypadku zaburzeń lękowych.

Poprawę u osób z ADHD można uzyskać już po ok. 20 sesjach, jednak dla trwałych i satysfakcjonujących efektów zalecanych jest 40-60 spotkań.